Mụn trên mặt: Phân biệt, ngăn ngừa và cách điều trị

Được phát hành
Mụn trên mặt: Phân biệt, ngăn ngừa và cách điều trị

Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến mà hầu như ai cũng từng gặp phải ít nhất một lần trong đời. Từ những nốt mụn đầu đen, đầu trắng đến mụn mủ, mụn bọc, các loại mụn không chỉ gây ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn làm giảm sự tự tin và gây khó chịu. Để có thể điều trị mụn hiệu quả, việc hiểu rõ từng loại mụn và cách phân biệt chúng là vô cùng quan trọng. Trong bài viết này, Obagi sẽ cùng các bạn tìm hiểu về các loại mụn thường xuất hiện trên mặt, cách nhận biết chúng và phương pháp điều trị phù hợp nhất.

1. Mụn là gì?

Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến, gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh. Nguyên nhân gây mụn rất đa dạng, bao gồm sự thay đổi hormone, chế độ ăn uống, stress, môi trường và một số yếu tố khác. 

Mụn xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi sự kết hợp của bã nhờn và tế bào chết, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn gây mụn thâm nhập, gây viêm nhiễm và hình thành các nốt mụn. Tùy thuộc vào mức độ viêm, mụn có thể biểu hiện dưới dạng mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn mủ hoặc mụn viêm.

Để điều trị mụn hiệu quả, bạn cần tìm hiểu rõ về loại mụn mình đang gặp phải và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Việc chăm sóc da đúng cách, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống khoa học sẽ giúp bạn nhanh chóng đẩy lùi mụn và lấy lại làn da khỏe mạnh.

2. Nguyên nhân và cách phân biệt các loại mụn

Hiểu rõ về các loại mụn là yếu tố quan trọng để bạn có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và đạt hiệu quả cao. Mỗi loại mụn có những đặc điểm riêng, nguyên nhân hình thành khác nhau và đòi hỏi cách chăm sóc đặc biệt. Hiện mụn có thể được chia thành 2 nhóm: mụn viêm và mụn không viêm, cùng theo dõi tiếp để có thể phân biệt chúng nhé!

Mụn không viêm

Mụn đầu đen

Mụn đầu đen là những nốt mụn nhỏ, có đầu màu đen, thường xuất hiện trên da mặt, đặc biệt là vùng mũi. Chúng hình thành khi lỗ chân lông bị bít tắc bởi dầu thừa, tế bào chết và vi khuẩn. Khi phần đầu của mụn tiếp xúc với không khí, nó bị oxy hóa và chuyển thành màu đen. Nguyên nhân gây mụn đầu đen:

  1. Tuyến bã nhờn hoạt động mạnh: Sản xuất quá nhiều dầu nhờn có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
  2. Tế bào chết và bụi bẩn: Tích tụ trên da và trong lỗ chân lông.
  3. Thay đổi nội tiết tố: Đặc biệt trong giai đoạn dậy thì hoặc chu kỳ kinh nguyệt.
  4. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: Các sản phẩm chứa thành phần gây bít tắc lỗ chân lông.
  5. Chế độ ăn uống và lối sống: Thức ăn nhiều dầu mỡ, căng thẳng, và không vệ sinh da đúng cách.

Mụn đầu trắng

Mụn đầu trắng là một loại mụn không viêm, có đầu màu trắng, thường xuất hiện dưới bề mặt da. Chúng hình thành khi dầu, tế bào da chết, bụi bẩn và vi khuẩn bị mắc kẹt trong lỗ chân lông. Nguyên nhân gây mụn đầu trắng:

  1. Tăng tiết bã nhờn: Khi da sản xuất quá nhiều dầu, lỗ chân lông dễ bị bít tắc.
  2. Tế bào da chết: Tích tụ trên da và trong lỗ chân lông.
  3. Thay đổi nội tiết tố: Đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh.
  4. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: Các sản phẩm chứa thành phần gây bít tắc lỗ chân lông.
  5. Chế độ ăn uống và lối sống: Thức ăn nhiều dầu mỡ, căng thẳng, và không vệ sinh da đúng cách.

Mụn ẩn

Mụn ẩn là một loại mụn nằm sâu dưới da, không gây đau, không viêm, và không sưng. Chúng thường xuất hiện dưới dạng những nốt nhỏ, khiến da mặt trở nên sần sùi và thiếu mịn màng. Nguyên nhân gây mụn ẩn:

  1. Tích tụ dầu và bụi bẩn: Khi dầu thừa, bụi bẩn và vi khuẩn bị mắc kẹt trong lỗ chân lông, chúng có thể gây ra mụn ẩn.
  2. Vệ sinh da không đúng cách: Không làm sạch da kỹ lưỡng có thể dẫn đến bít tắc lỗ chân lông, tạo điều kiện cho mụn ẩn phát triển.
  3. Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Thức khuya, căng thẳng, và chế độ ăn uống không cân đối cũng là những yếu tố góp phần gây mụn.
  4. Nội tiết tố: Sự mất cân bằng hormone có thể làm tăng sản xuất dầu nhờn, dẫn đến mụn ẩn.
  5. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp: Dùng mỹ phẩm chứa thành phần gây hại hoặc không phù hợp với loại da cũng có thể gây mụn.

Mụn cám

Mụn cám là một loại mụn trứng cá nhẹ, không gây viêm, không đau và không ứ mủ. Chúng thường xuất hiện dưới dạng những nốt nhỏ li ti, có màu trắng hoặc đen, và thường tập trung ở vùng mũi, cằm và trán. Nguyên nhân gây mụn cám:

  1. Tắc nghẽn lỗ chân lông: Do tế bào da chết, bã nhờn và bụi bẩn tích tụ.
  2. Tăng tiết bã nhờn: Khi tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, lượng dầu thừa dễ gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
  3. Vệ sinh da không đúng cách: Không làm sạch da kỹ lưỡng hoặc làm sạch quá mức cũng có thể gây mụn cám.
  4. Thay đổi nội tiết tố: Đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh.

Mụn viêm

Mụn mủ

Mụn mủ là một loại mụn trứng cá viêm, xuất hiện dưới dạng các nốt sưng đỏ có chứa mủ trắng hoặc vàng bên trong. Mụn mủ thường gây đau nhức và khó chịu. Nguyên nhân gây ra mụn mủ:

  1. Tắc nghẽn lỗ chân lông: Khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi bã nhờn, tế bào chết và vi khuẩn, vi khuẩn Propionibacterium acnes (P. acnes) có thể phát triển quá mức, gây viêm nhiễm và hình thành mụn mủ.
  2. Thay đổi nội tiết tố: Sự mất cân bằng nội tiết tố, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, hoặc mang thai, có thể làm tăng sản xuất bã nhờn, dẫn đến mụn mủ.
  3. Chế độ sinh hoạt không khoa học: Thường xuyên thức khuya, căng thẳng, và chế độ ăn uống không lành mạnh cũng có thể góp phần gây ra mụn mủ.
  4. Vệ sinh da không đúng cách: Không làm sạch da đúng cách hoặc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da không phù hợp có thể làm tăng nguy cơ bị mụn mủ.

Mụn bọc

Mụn bọc là một loại mụn trứng cá nặng, gây viêm nhiễm sâu dưới da, thường có kích thước lớn, sưng đỏ và chứa mủ trắng hoặc vàng. Mụn bọc không chỉ gây đau đớn mà còn dễ để lại sẹo thâm và sẹo lõm nếu không được điều trị đúng cách. Nguyên nhân gây mụn bọc:

  1. Tắc nghẽn lỗ chân lông: Do dầu thừa, tế bào chết và vi khuẩn tích tụ.
  2. Viêm nhiễm: Vi khuẩn Propionibacterium acnes phát triển mạnh trong lỗ chân lông bị bít tắc, gây viêm nhiễm.
  3. Thay đổi nội tiết tố: Đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh.
  4. Chế độ ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh: Thức ăn nhiều dầu mỡ, căng thẳng, thiếu ngủ và vệ sinh da không đúng cách.
  5. Yếu tố di truyền: Nếu gia đình có người bị mụn bọc, bạn cũng có nguy cơ cao bị loại mụn này.

Mụn nang

Mụn nang, còn được gọi là mụn u nang hoặc mụn bọc, là một dạng mụn trứng cá nghiêm trọng và phức tạp nhất. Mụn nang hình thành từ tầng sâu của lớp biểu bì, nổi bật với các nốt mụn đỏ, sưng và đau, chứa dịch mủ. Nguyên nhân gây ra mụn nang:

  1. Tắc nghẽn lỗ chân lông: Sự tích tụ của bã nhờn, tế bào chết và vi khuẩn trong lỗ chân lông gây viêm nhiễm và hình thành mụn nang.
  2. Thay đổi nội tiết tố: Sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, kinh nguyệt, hoặc mang thai, có thể làm tăng sản xuất bã nhờn, dẫn đến mụn nang.
  3. Di truyền: Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành mụn nang. Nếu gia đình bạn có người bị mụn nang, bạn cũng có nguy cơ cao bị loại mụn này.
  4. Chế độ sinh hoạt và vệ sinh da: Thói quen sinh hoạt không lành mạnh, căng thẳng, và vệ sinh da không đúng cách cũng có thể góp phần gây ra mụn nang.

Mụn nhọt

Mụn nhọt là một tình trạng nhiễm trùng da gây ra các nốt sưng đỏ, đau và chứa mủ bên trong. Đây là một dạng nhiễm trùng nang lông, thường do vi khuẩn Staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn) gây ra. Nguyên nhân gây ra mụn nhọt:

  1. Vi khuẩn: Tụ cầu khuẩn xâm nhập vào lỗ chân lông hoặc các vết thương nhỏ trên da, gây viêm nhiễm.
  2. Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch yếu dễ bị nhiễm trùng da hơn.
  3. Vệ sinh cá nhân kém: Không giữ vệ sinh da sạch sẽ có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
  4. Các bệnh lý nền: Bệnh tiểu đường, thiếu dinh dưỡng, hoặc tiếp xúc với hóa chất gây tổn thương da cũng làm tăng nguy cơ bị mụn nhọt.

Mụn râu đinh

Mụn râu đinh, còn được gọi là mụn đầu đinh, là một loại mụn nhọt có độc do vi khuẩn tụ cầu Staphylococcus aureus gây ra. Mụn này thường xuất hiện ở vùng quanh miệng, nơi có râu như mép, môi trên, môi dưới và cằm. Nguyên nhân gây ra mụn râu đinh:

  1. Vi khuẩn tụ cầu: Vi khuẩn Staphylococcus aureus xâm nhập vào nang lông và gây nhiễm trùng.
  2. Tổn thương da: Các tác động từ bên ngoài như nhổ ria mép, cạo râu, hoặc phun xăm môi có thể gây tổn thương da và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
  3. Vệ sinh cá nhân kém: Không giữ vệ sinh vùng quanh miệng sạch sẽ cũng là một nguyên nhân phổ biến.
  4. Sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng: Đồ trang điểm nhiễm bẩn hoặc mỹ phẩm không đảm bảo chất lượng có thể gây kích ứng và nhiễm trùng da.

Mụn là một vấn đề da liễu phổ biến, nhưng với những kiến thức đúng đắn và sự chăm sóc phù hợp, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và cải thiện tình trạng da của mình.

Tình trạng da mụn cải thiện rõ rệt sau khi sử dụng sản phẩm Obagi 360® Retinol Cream

Hình 1: Tình trạng da mụn cải thiện rõ rệt sau khi sử dụng sản phẩm Obagi 360® Retinol Cream

3. Cách phòng tránh và điều trị các loại mụn trên mặt

Duy trì lối sống lành mạnh

Duy trì một lối sống lành mạnh và khoa học là chìa khóa để ngăn ngừa mụn tái phát. Hãy xây dựng thói quen sinh hoạt điều độ, bao gồm việc đi ngủ sớm (khoảng 22h mỗi ngày) và đảm bảo ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm để cơ thể có đủ thời gian phục hồi và hệ bài tiết hoạt động hiệu quả.

Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ và gia vị cay nóng, vì chúng có thể làm tăng tiết bã nhờn, gây tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn. Thay vào đó, hãy uống đủ nước và bổ sung nhiều rau củ, trái cây để cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Cuối cùng, giữ cho tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng và áp lực quá mức cũng là yếu tố quan trọng để duy trì làn da khỏe mạnh và ngăn ngừa mụn.

Chăm skincare cho da dầu mụn

Chăm sóc da đúng cách là bước quan trọng để giữ làn da khỏe mạnh, đặc biệt đối với da mụn. Tuyệt đối không tự ý nặn mụn tại nhà, vì nếu làm sai cách có thể khiến da bị tổn thương nghiêm trọng hơn. Đối với da dầu mụn, cần áp dụng quy trình skincare phù hợp. Tẩy tế bào chết 2-3 lần mỗi tuần giúp loại bỏ lớp da chết, tái tạo làn da mới. Khi tẩy, hãy massage nhẹ nhàng theo chuyển động xoắn ốc để tránh làm tổn thương hay khiến da bị chảy xệ.

Làm sạch da

Việc chăm sóc da đúng cách là chìa khóa then chốt để ngăn ngừa và cải thiện tình trạng mụn. Để đạt hiệu quả tốt nhất, việc làm sạch da hàng ngày là không thể thiếu. Bạn nên lựa chọn sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với loại da của mình để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và tế bào chết. Thậm chí khi không trang điểm, việc sử dụng sản phẩm tẩy trang cũng rất cần thiết để làm sạch sâu lỗ chân lông, ngăn ngừa sự hình thành mụn.

Sử dụng sản phẩm đặc trị mụn

Bên cạnh việc làm sạch da hàng ngày, việc sử dụng sản phẩm đặc trị như Obagi 360® Retinol Cream sẽ giúp bạn đẩy nhanh quá trình điều trị mụn. Được trang bị công nghệ "Entrapped Retinol" độc quyền, sản phẩm chứa retinol ở hai nồng độ 0.5% và 1.0% đến từ nhà Obagi có khả năng kích thích tái tạo tế bào da, làm thông thoáng lỗ chân lông và cân bằng lượng dầu. Công nghệ này bảo vệ retinol khỏi các tác động bên ngoài, giúp giải phóng thành phần hoạt chất một cách chậm rãi và đều đặn, từ đó tối ưu hóa hiệu quả điều trị và giảm thiểu tình trạng kích ứng da.

Sản phẩm Obagi 360® Retinol Cream

Hình 2: Sản phẩm Obagi 360® Retinol Cream

Để tối ưu hóa hiệu quả điều trị mụn và cải thiện làn da, bạn nên kết hợp Obagi 360® Retinol Cream với Obagi Daily Hydro-drops. Trong khi Retinol giúp tăng sinh collagen, làm mờ thâm sạm và se khít lỗ chân lông thì Hydro-drops lại cung cấp độ ẩm cần thiết, làm dịu da và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại. Sự kết hợp này không chỉ tăng cường hiệu quả điều trị mụn mà còn giúp da luôn mềm mịn, căng tràn sức sống.

Sản phẩm Daily Hydro-drops nhà Obagi

Hình 3: Sản phẩm Daily Hydro-drops nhà Obagi

Chăm sử dụng kem chống nắng mỗi ngày

Việc sử dụng kem chống nắng hàng ngày là điều không thể thiếu trong quá trình chăm sóc da, đặc biệt là da mụn. Để bảo vệ da một cách toàn diện, bạn có thể lựa chọn Kem Chống Nắng Phổ Rộng Obagi Sun Shield Matte Broad Spectrum SPF50. Sản phẩm này không chỉ có chỉ số SPF 50+, giúp ngăn chặn hiệu quả tia UVA và UVB, mà còn có kết cấu mịn nhẹ, không gây nhờn rít, phù hợp với da dầu và da mụn. Lớp finish lì mịn giúp kiểm soát dầu thừa, mang lại cảm giác thoải mái suốt cả ngày, ngay cả khi bạn phải di chuyển nhiều ngoài trời.

Hãy thoa kem chống nắng thường xuyên, kể cả khi ở nhà, và kết hợp với việc che chắn cẩn thận khi ra ngoài để đảm bảo làn da luôn được bảo vệ tối ưu.

kem chống nắngHình 4. Chăm sử dụng kem chống nắng để da hạn chế bị mụn

Sử dụng các phương pháp công nghệ cao

Các liệu pháp công nghệ cao trong điều trị mụn hiện nay mang lại hiệu quả nhanh chóng và lâu dài:

  • Laser: Công nghệ ánh sáng laser có khả năng xâm nhập sâu vào da, tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, giảm viêm, và kiểm soát hoạt động của tuyến bã nhờn. Điều này không chỉ loại bỏ mụn mà còn ngăn ngừa sẹo và giảm nguy cơ mụn tái phát.

  • Peel da hóa học: Phương pháp này sử dụng các hợp chất hóa học để làm sạch sâu da, loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và tế bào chết, giúp mụn khô nhanh và đẩy lên bề mặt da. Đồng thời, peel da còn kích thích tái tạo tế bào da mới, loại bỏ lớp da cũ, mang lại làn da sáng mịn và sạch mụn.

  • Liệu trình ánh sáng: Sử dụng năng lượng ánh sáng để tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và điều tiết bã nhờn. Phương pháp này cũng kích thích tăng sinh collagen và tái tạo da, giúp làn da hồi phục nhanh chóng và khỏe mạnh hơn.

Những liệu pháp này không chỉ giúp làm sạch mụn hiệu quả mà còn mang lại làn da mịn màng, sáng khỏe hơn.

Cuối cùng, để duy trì làn da khỏe mạnh từ sâu bên trong, một lối sống lành mạnh là yếu tố không thể thiếu. Chế độ ăn uống cân bằng với nhiều rau củ quả, hạn chế tối đa thức ăn nhanh, đồ ngọt và chất béo bão hòa sẽ cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể. Bên cạnh đó, việc uống đủ nước, tập luyện thể dục đều đặn và đảm bảo giấc ngủ sâu sẽ giúp cơ thể đào thải độc tố hiệu quả. Kết hợp với việc chăm sóc da đúng cách và sử dụng bộ đôi sản phẩm Obagi, bạn sẽ nhanh chóng sở hữu làn da sạch mụn, mịn màng và rạng rỡ.

Tư liệu tham khảo:

Retinol: Cream, Serum, What It Is, Benefits, How To Use: https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/23293-retinol

Can Retinol be Used to Treat Acne?: https://www.healthline.com/health/retinol-for-acne

What is Acne? Definition & Types: https://www.niams.nih.gov/health-topics/acne

Acne: Types, Causes, Treatment & Prevention: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/12233-acne

Acne: Treatment, Types, Causes, Prevention, and More: https://www.healthline.com/health/skin/acne 

Bài Viết Liên Quan