Collagen và elastin là hai loại protein quan trọng giúp giữ cho da săn chắc, đàn hồi và trẻ trung. Tuy cùng góp phần vào việc duy trì sức khỏe làn da nhưng chúng có đặc điểm và tác dụng khác nhau đối với quá trình lão hóa. Trong bài viết này, Obagi sẽ cùng bạn tìm hiểu kỹ hơn về cách Collagen và Elastin hoạt động, để từ đó bạn có thể lựa chọn phương pháp chăm sóc da phù hợp và hiệu quả nhất.
1. Collagen và Elastin là gì?
Collagen và Elastin là hai loại protein quan trọng có vai trò như “khung xương” nâng đỡ làn da, giúp da luôn căng mịn và đàn hồi. Collagen tạo thành lớp nền vững chắc, giúp da duy trì độ săn chắc, mịn màng. Trong khi đó, Elastin lại giống như những sợi dây chun, cho phép da co giãn và quay lại trạng thái ban đầu sau khi bị kéo căng.
Hình 1. Collagen và Elastin đóng vai trò như “khung xương” nâng đỡ làn da, giúp da luôn căng mịn và đàn hồi
2. Sự khác nhau giữa Elastin và Collagen?
Collagen và Elastin đóng vai trò nền tảng trong việc duy trì sự săn chắc, đàn hồi và trẻ trung cho làn da. Mỗi loại protein này đều có chức năng riêng biệt và ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe làn da. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa Collagen và Elastin theo các tiêu chí khác nhau giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vai trò, chức năng và sự khác biệt giữa hai loại protein này:
| Tiêu chí | Collagen | Elastin |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Loại protein chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò như "chất keo" giữ các tế bào lại với nhau. | Loại protein có khả năng co giãn cao, giúp duy trì độ đàn hồi của da và các mô liên kết. |
| Chức năng chính | Cung cấp độ bền, độ chắc chắn và cấu trúc cho da, xương, sụn, gân và dây chằng. | Đảm bảo da và các mô có thể co giãn và trở lại hình dạng ban đầu sau khi bị kéo căng hoặc nén. |
| Vị trí chủ yếu | Da, xương, sụn, gân, dây chằng và các mô liên kết khác. | Da (lớp hạ bì), thành động mạch, phổi, dây chằng và các mô khác cần độ đàn hồi. |
| Khả năng tái tạo | Tái tạo chậm dần theo tuổi tác, đặc biệt là sau tuổi 25. | Khả năng tái tạo thấp hơn collagen và dễ bị phá hủy bởi các yếu tố như ánh nắng mặt trời, lão hóa. |
| Vai trò đối với da | Giúp da săn chắc, giảm nếp nhăn và duy trì độ mịn màng. | Giúp da đàn hồi, linh hoạt và mềm mại. |
| Ảnh hưởng khi thiếu hụt | Da mất đi sự săn chắc, chảy xệ và hình thành nếp nhăn. | Da mất đi độ đàn hồi, dễ bị chùng nhão, tạo ra các vết rạn da. |
| Nguyên nhân suy giảm | Tuổi tác, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chế độ dinh dưỡng kém, hút thuốc lá, stress. | Tuổi tác, tổn thương da do ánh nắng mặt trời, ô nhiễm, chế độ ăn thiếu chất. |
| Khả năng chịu lực | Có khả năng chịu lực căng kéo cao nhưng không co giãn. | Có khả năng co giãn rất tốt nhưng không chịu được lực căng kéo lớn như collagen. |
Hình 2. Sự khác nhau giữa Collagen và Elastin
3. Vai trò quan trọng của Collagen và Elastin đối với da
Collagen đóng vai trò như “khung xương” cho làn da, cung cấp độ bền và sự căng mịn, giúp da giữ được vẻ trẻ trung và mịn màng. Khi lượng Collagen trong da ổn định, khả năng tái tạo và tự phục hồi của da sẽ được tăng cường, làm giảm nếp nhăn và ngăn ngừa chảy xệ.
Elastin chịu trách nhiệm về tính đàn hồi của da. Nhờ Elastin, da có khả năng co giãn và quay về trạng thái ban đầu sau khi chịu lực kéo. Từ đó giúp da trở nên linh hoạt, mềm mại và ít bị tổn thương khi có sự thay đổi về hình dạng hoặc kích thước.
Đọc thêm: 8 Cách Chống Lại Lão Hóa Da Mặt Tốt Nhất
4. 5 cách để duy trì collagen và elastin cho da
Duy trì Collagen và Elastin là một yếu tố quan trọng trong việc giữ gìn sự trẻ trung và sức khỏe cho làn da. Do đó, việc thực hiện các biện pháp duy trì và tái tạo Collagen và Elastin là rất cần thiết. Dưới đây là 5 cách hiệu quả để giúp bạn giữ gìn làn da khỏe mạnh và trẻ trung:
4.1. Chế độ ăn uống cân bằng
Chế độ ăn uống cân bằng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì Collagen và Elastin, hai thành phần thiết yếu giúp cho làn da trở nên săn chắc và đàn hồi. Để duy trì sản xuất tự nhiên của hai loại protein này, chúng ta cần cung cấp đủ các dưỡng chất thiết yếu thông qua các loại thực phẩm giàu vitamin C như cam, bưởi, dâu tây cũng như các loại thực phẩm giàu protein như thịt gà, cá, trứng, các loại đậu. Bên cạnh đó, việc bổ sung đủ nước cũng giúp duy trì độ ẩm cho da, ngăn ngừa tình trạng khô ráp và hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào da.
5.2. Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời
Ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia UVA và UVB, là một trong những tác nhân chính gây hại cho làn da bởi chúng có thể xuyên sâu vào da, phá vỡ cấu trúc Collagen và Elastin. Để bảo vệ làn da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời và duy trì độ đàn hồi, chúng ta cần sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF phù hợp. Bạn có thể tham khảo thêm các dòng kem chống nắng phổ rộng từ Obagi như Obagi Sun Shield Matte Broad Spectrum SPF50 hay Obagi Sun Shield Tint SPF50 Warm.
Bên cạnh đó, nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều, khi mà tia UV có cường độ mạnh nhất.
4.3. Ngủ đủ giấc
Trong giấc ngủ sâu, cơ thể chúng ta thực hiện quá trình phục hồi và tái tạo các tế bào, bao gồm cả tế bào da. Khi ngủ đủ giấc, hệ tuần hoàn hoạt động tốt hơn, giúp cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cho da, từ đó tăng cường khả năng tự phục hồi của da. Ngược lại, khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ sản sinh nhiều hormone cortisol - một loại hormone gây stress, làm giảm sản xuất Collagen và Elastin, khiến da trở nên xỉn màu, nhăn nheo và dễ bị kích ứng.
4.4 Tập thể dục đều đặn
Tập thể dục đều đặn không chỉ tốt cho sức khỏe tổng thể mà còn là một "bài thuốc" tự nhiên giúp duy trì làn da tươi trẻ, căng mịn. Khi chúng ta vận động, cơ thể sẽ tăng cường tuần hoàn máu, giúp các tế bào da được cung cấp đầy đủ oxy và dưỡng chất, kích thích quá trình sản sinh Collagen và Elastin. Bên cạnh đó, việc tập luyện còn giúp tăng cường quá trình trao đổi chất, loại bỏ độc tố và tế bào chết, từ đó làm chậm quá trình lão hóa da.
4.5. Chăm sóc da đúng cách
Một trong những giải pháp hiệu quả để duy trì Collagen và Elastin là sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chuyên sâu như tinh chất dưỡng da vùng cổ Elastiderm Neck & Décolleté Concentrate nhà Obagi. Với công thức độc đáo, sản phẩm này được tăng cường bởi Bi-Mineral Contour Complex™, giúp phục hồi và củng cố cấu trúc da. Bên cạnh đó, Retinoid trong thành phần sản phẩm còn có khả năng làm mờ nếp nhăn hiệu quả, trong khi Arbutin giúp làm sáng da và bảo vệ da khỏi tác hại của gốc tự do, ngăn ngừa sự hình thành các đốm nâu.
Hình 5. Tinh chất dưỡng da vùng cổ Obagi Elastiderm Neck & Décolleté Concentrate.
Kết quả nghiên cứu lâm sàng kéo dài 12 tuần cho thấy hiệu quả vượt trội của tinh chất Elastiderm Neck & Décolleté Concentrate. Cụ thể, 100% người tham gia đã trải nghiệm làn da mịn màng hơn, 97% người dùng thấy rõ sự cải thiện về các đường nhăn ngang trên cổ, và 94% người dùng đánh giá cao khả năng làm đều màu và tăng cường độ đàn hồi cho da. Sử dụng tinh chất này hàng ngày không chỉ cải thiện tình trạng da hiện tại mà còn là giải pháp phòng ngừa lão hóa hiệu quả, giúp duy trì vẻ trẻ trung và rạng rỡ cho làn da.
Collagen và Elastin là chìa khóa để duy trì một làn da săn chắc, đàn hồi và rạng rỡ. Bằng cách bảo vệ và nuôi dưỡng da đúng cách, bạn có thể ngăn ngừa các dấu hiệu lão hóa và duy trì vẻ đẹp tự nhiên. Obagi tự hào mang đến tinh chất Elastiderm Neck & Décolleté Concentrate, một giải pháp tối ưu để tăng cường Collagen và Elastin, để giúp bạn sở hữu làn da luôn tươi trẻ.
5. Thiếu hai protein Collagen và Elastin da sẽ bị gì?
Khi cơ thể thiếu hụt Collagen và Elastin, làn da sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và vẻ đẹp của da:
5.1 Tác động khi thiếu hụt collagen
Collagen là thành phần chính giữ cho da săn chắc, đàn hồi và căng mịn. Khi thiếu hụt Collagen, da sẽ có những biểu hiện sau:
Mất độ săn chắc và đàn hồi: Khi lượng Collagen giảm, da không còn được nâng đỡ tốt, dẫn đến tình trạng chảy xệ và kém đàn hồi, đặc biệt là ở các vùng như má, quai hàm và vùng cổ.
Hình thành và làm sâu nếp nhăn: Thiếu Collagen khiến cấu trúc da trở nên lỏng lẻo, dễ hình thành các nếp nhăn. Các nếp nhăn vốn có sẽ trở nên rõ nét và sâu hơn, đặc biệt là ở những vùng da thường xuyên vận động như trán, khóe mắt và miệng.
Da mỏng và dễ tổn thương: Khi thiếu hụt Collagen, lớp da trở nên mỏng và yếu, dễ bị tổn thương trước các tác động từ bên ngoài như gió, bụi và ánh nắng mặt trời.
Khô ráp và sần sùi: Da không còn khả năng giữ nước tốt, dẫn đến tình trạng khô ráp, thô sần. Những vùng da bị khô có thể bong tróc và khiến da bị kích ứng, khiến da mất đi vẻ mịn màng và tươi tắn.
Không đều màu và xuất hiện đốm nâu: Thiếu Collagen làm chậm quá trình tái tạo tế bào mới, khiến các tế bào chết không được loại bỏ kịp thời. Từ đó dẫn đến sự xuất hiện của các đốm nâu, tàn nhang và các mảng da không đều màu.
5.2 Tác động khi thiếu hụt Elastin
Elastin là loại protein giúp da có độ đàn hồi và khả năng co giãn. Sự thiếu hụt Elastin sẽ gây ra những vấn đề sau:
Giảm độ đàn hồi và chảy xệ: Các vùng da quanh mắt, má và hàm sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt, dẫn đến tình trạng “mặt già” và kém tươi trẻ.
Da dễ bị nhão và chùng: Làn da sẽ không thể trở lại trạng thái ban đầu sau khi bị kéo căng. Ví dụ như khi bạn cười hoặc nhăn nhó thì sẽ tạo ra các vết nhăn tĩnh ngay cả khi khuôn mặt ở trạng thái nghỉ.
Xuất hiện vết rạn da: Thiếu Elastin làm tăng nguy cơ xuất hiện các vết rạn da, đặc biệt là khi cơ thể thay đổi cân nặng đột ngột như trong thời kỳ mang thai.
5.3 Ảnh hưởng khi thiếu hụt cả collagen và elastin
Khi cơ thể đồng thời thiếu hụt cả hai loại protein này, tác động đến da sẽ nghiêm trọng hơn:
Da mất đi vẻ đẹp tự nhiên: Da thiếu Collagen sẽ trở nên chảy xệ, thiếu độ căng mịn; thiếu Elastin lại làm da mất đi độ đàn hồi, trở nên kém linh hoạt và dễ chùng nhão. Từ đó khiến da mất đi vẻ đẹp tự nhiên, trở nên già nua và mệt mỏi.
Hàng rào bảo vệ da bị suy yếu: Cả Collagen và Elastin đều đóng vai trò trong việc bảo vệ cấu trúc da trước các yếu tố môi trường. Khi cả hai đều suy giảm, da trở nên yếu ớt, dễ bị tổn thương bởi các tác nhân như tia UV, ô nhiễm,... Điều này làm tăng nguy cơ lão hóa sớm và các bệnh lý về da.
Gia tăng nguy cơ viêm nhiễm và kích ứng: Làn da yếu, mất đi lớp bảo vệ tự nhiên sẽ dễ bị viêm nhiễm, kích ứng và phản ứng mạnh mẽ trước các yếu tố gây hại như bụi bẩn, hóa chất và ánh sáng mặt trời. Các triệu chứng như mẩn đỏ, ngứa ngáy và viêm nhiễm có thể xảy ra thường xuyên hơn.
Tăng nguy cơ ung thư da: Khi thiếu Collagen và Elastin, làn da không còn khả năng bảo vệ tốt trước tác động của tia UV và các gốc tự do, làm tăng nguy cơ ung thư da. Những tổn thương này nếu không được điều trị kịp thời có thể trở thành tiền đề cho sự phát triển của các tế bào ung thư.
Tư liệu tham khảo:
Eyre, D. R., Paz, M. A., & Gallop, P. M. (1984). Cross-linking in collagen and elastin. Annual review of biochemistry, 53(1), 717-748.
Tzaphlidou, M. (2004). The role of collagen and elastin in aged skin: an image processing approach. Micron, 35(3), 173-177.
