Mụn bọc luôn là nỗi lo lớn đối với nhiều người, đặc biệt là khi không biết cách xử lý đúng. Nếu bạn đang tìm kiếm cách nặn mụn bọc sao cho hiệu quả và an toàn, Obagi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết. Từ những lưu ý khi nặn mụn đến các phương pháp giúp giảm sưng viêm, bạn sẽ hiểu rõ cách chăm sóc da để tránh tổn thương và ngăn ngừa mụn tái phát.
1. Tìm hiểu sơ lược về mụn bọc
1.1 Nguyên nhân gây ra mụn bọc
Rối loạn chức năng hệ bài tiết
Hệ bài tiết, bao gồm gan và thận, đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể. Khi chức năng của hai cơ quan này bị suy giảm, độc tố sẽ tích tụ và cơ thể buộc phải tăng cường hoạt động của tuyến bã nhờn để đào thải chất độc. Hậu quả là da trở nên dầu nhờn, lỗ chân lông bít tắc, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây mụn phát triển.
Chế độ sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh
Nhịp sống hiện đại với nhiều áp lực và thói quen thiếu lành mạnh là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mụn bọc:
Stress kéo dài: Gây rối loạn nội tiết tố, làm giảm khả năng thải độc của gan và thận.
Thói quen xấu: Thiếu ngủ, ăn uống không đủ chất, tiêu thụ thực phẩm dầu mỡ, cay nóng hoặc đồ uống có cồn làm tăng độc tố trong cơ thể.
Làm việc quá sức: Cơ thể không đủ thời gian phục hồi, dẫn đến hệ nội tiết bị ảnh hưởng, gây mụn.
Chăm sóc da sai cách
Một trong những lỗi phổ biến trong quy trình chăm sóc da chính là sử dụng sữa rửa mặt có độ pH cao. Điều này khiến da mất cân bằng độ ẩm tự nhiên, trở nên khô, bong tróc, và làm suy yếu hàng rào bảo vệ da. Khi hàng rào này bị tổn thương, bụi bẩn và vi khuẩn dễ dàng xâm nhập, gây ra tình trạng viêm và mụn bọc, đặc biệt ở các khu vực như má, cằm và trán.
Ngoài ra, việc rửa mặt sai cách, chẳng hạn như chà xát mạnh lên vùng mụn, cũng là nguyên nhân khiến da bị tổn thương nặng hơn. Với những làn da nhạy cảm, hành động này có thể làm vỡ nhân mụn, gây viêm lan rộng và khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.
Hình 1: Chăm sóc da sai cách có thể gây lên mụn bọc
Yếu tố di truyền
Di truyền cũng đóng vai trò trong việc hình thành mụn bọc. Nếu các thành viên trong gia đình có cơ địa da dầu, nhạy cảm hoặc gặp vấn đề về gan, thận, khả năng bạn cũng sẽ gặp tình trạng tương tự. Tuy nhiên, mụn bọc do di truyền thường tự cải thiện khi cơ thể đạt đến một giai đoạn ổn định.
Chức năng gan, thận suy giảm
Gan và thận đóng vai trò quan trọng trong việc thải độc cơ thể. Khi hai cơ quan này hoạt động kém, độc tố tích tụ lâu ngày sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe làn da, dẫn đến sự hình thành mụn bọc. Độc tố không được bài tiết đúng cách khiến tuyến bã nhờn phải làm việc "quá sức", gây bít tắc lỗ chân lông và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
1.2 Các triệu chứng khi bị mụn bọc
Mụn bọc là một dạng mụn trứng cá nghiêm trọng với nhiều loại khác nhau cùng các đặc điểm nhận dạng riêng biệt. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến của từng loại mụn bọc:
Mụn bọc có nhân: Kích thước lớn, không có đầu trắng, cảm giác cứng và đau khi chạm. Nhân mụn ẩn sâu trong da và nang lông, khiến việc điều trị khó khăn và mất thời gian dài.
Mụn bọc bị chai: Nhân mụn khô cứng, thường có màu đen, làm bề mặt da không đều màu. Do nhân mụn không được loại bỏ hoàn toàn, dẫn đến chai cứng dưới da.
Mụn bọc có mủ: Ban đầu là các nốt sần cứng, sau đó sưng to, đau nhức. Khi vỡ, mủ và máu tràn ra ngoài, dễ để lại sẹo và vết thâm. Viêm nhiễm nặng do ổ vi khuẩn dưới da.
Mụn bọc có dịch: Chứa mủ và máu, thường xuất hiện ở vùng nhạy cảm như mí mắt, mép môi, quanh miệng. Đi kèm sưng đỏ, đau, và ngứa. Phản ứng viêm nhiễm tại các vùng da dễ tổn thương.
Mụn bọc có máu: Nốt mụn to, chứa máu và mủ bên trong, có đầu trắng. Thường gặp ở tuổi dậy thì, dễ lan rộng nếu xử lý không đúng cách. Sự tăng tiết dầu và vi khuẩn gây viêm nặng.
Mụn bọc đầu trắng: Nhìn giống mụn sữa, thường xuất hiện ở vùng chữ T (mũi, cằm, má, trán) và các khu vực khác như vai, lưng. Có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Kết quả của phản ứng giữa vi khuẩn và tế bào miễn dịch gây viêm.
Mụn bọc không đầu (mụn không nhân): Sưng đỏ bên ngoài, không có đầu nhân rõ rệt. Đi kèm cảm giác đau và ngứa ở vùng da xung quanh. Phần viêm sâu bên trong da, khó phát hiện và dễ vỡ nhân nếu không chăm sóc cẩn thận.
2. Mụn bọc có nên nặn không?
Mụn bọc có thể nặn được, nhưng các bác sĩ da liễu khuyến cáo bạn không nên tự ý thực hiện, đặc biệt là khi mụn chưa “già”. Việc nặn mụn sai cách có thể dẫn đến nhiễm trùng, để lại sẹo lõm hoặc sẹo thâm, đồng thời khiến tình trạng viêm lan rộng và khó kiểm soát hơn. Ngoài ra, nặn mụn không đúng thời điểm hoặc không đảm bảo vệ sinh còn có thể kéo dài quá trình phục hồi tự nhiên của da.
Tốt nhất, hãy kiên nhẫn đợi cho đến khi mụn bọc già hẳn, có đầu mủ rõ ràng và không còn cảm giác đau nhức. Khi cần xử lý mụn, bạn nên tìm đến bác sĩ da liễu hoặc các cơ sở chăm sóc da chuyên nghiệp để được hỗ trợ an toàn và hiệu quả.
3. Mụn bọc khi nào nặn được?
Đối với các loại mụn không viêm như mụn đầu đen hoặc mụn đầu trắng, bạn có thể cân nhắc nặn tại nhà nếu nhân mụn đã gom lại, nổi rõ gần bề mặt da, và không gây đau nhức. Tuy nhiên, cần đảm bảo dụng cụ và tay được vệ sinh kỹ càng để tránh nhiễm trùng.
Riêng với mụn bọc, tốt nhất bạn không nên tự nặn tại nhà. Nếu vệ sinh không đảm bảo, vi khuẩn từ tay hoặc môi trường có thể xâm nhập vào vùng da bị tổn thương, gây viêm nhiễm nặng hơn. Trong một số trường hợp, tình trạng viêm lan sâu dưới da có thể dẫn đến hình thành ổ áp xe, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tăng nguy cơ để lại sẹo sau này. Để đảm bảo an toàn, hãy tìm đến các chuyên gia da liễu để được xử lý đúng cách.
4. Cách nặn mụn bọc tại nhà an toàn, không để lại thâm sẹo
4.1. Chọn thời điểm thích hợp để nặn mụn
Đợi mụn đã gom cồi: Trước khi nặn, hãy chắc chắn rằng mụn đã không còn sưng đỏ và đầu mụn đã lộ rõ, có màu trắng. Đầu mụn khi này sẽ có cảm giác cứng và gom lại.
Tránh nặn mụn sâu dưới da: Nếu nhân mụn nằm sâu dưới da, không nên nặn, vì điều này có thể khiến mụn bị đẩy vào sâu hơn, gây tổn thương và làm mụn trở nên tồi tệ hơn.
4.2. Vệ sinh da mặt trước khi nặn
Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa và vi khuẩn trên da, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng khi nặn mụn. Lau khô mặt bằng khăn sạch và mềm.
Hình 2: Vệ sinh da mặt trước khi nặn mụn bọc
4.3. Mở lỗ chân lông để nặn mụn dễ dàng hơn
Để giúp lỗ chân lông giãn nở, bạn có thể xông mặt với nước nóng trong vài phút hoặc sử dụng các thảo dược thiên nhiên. Điều này sẽ giúp nhân mụn dễ dàng được đẩy ra ngoài mà không gây đau đớn.
4.4. Khử trùng tay và dụng cụ
Rửa tay sạch bằng xà phòng, sau đó dùng cồn y tế để sát khuẩn tay và các dụng cụ nặn mụn. Dụng cụ nặn mụn cũng cần được khử trùng cẩn thận để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào da.
4.5. Tiến hành nặn mụn đúng cách
Bước 1: Chuẩn bị các dụng cụ cần thiết, như bông tẩy trang, tăm bông, hoặc găng tay.
Bước 2: Chọn các nốt mụn đã chín và không còn sưng đỏ.
Bước 3: Dùng dụng cụ nặn mụn tạo một vết thương nhỏ trên đầu mụn, giúp nhân mụn dễ dàng thoát ra ngoài. Lưu ý không dùng lực quá mạnh để tránh gây tổn thương cho da.
Bước 4: Dùng tay hoặc tăm bông ấn nhẹ từ nhiều phía để đẩy nhân mụn ra ngoài. Không nên ấn quá mạnh, mỗi lần chỉ nên giữ lực trong 1-2 giây, rồi thay đổi hướng.
Bước 5: Cố gắng lấy hết phần nhân mụn ra ngoài, tránh để lại chân mụn trong da, vì chúng có thể khiến mụn tái phát nhanh chóng.
4.6. Chăm sóc da sau khi nặn mụn
Làm sạch vết thương: Sau khi nặn mụn, bạn nên lau sạch vùng da vừa nặn mụn bằng dung dịch sát khuẩn hoặc nước muối sinh lý để khử trùng. Các loại mặt nạ từ thiên nhiên như nha đam, mật ong có tác dụng làm dịu da, bạn có thể sử dụng để giảm kích ứng.
Tránh sử dụng mỹ phẩm ngay sau khi nặn mụn: Trong vòng 24 giờ sau khi nặn mụn, tránh sử dụng bất kỳ loại mỹ phẩm nào để dưỡng da, vì da lúc này rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng.
Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và khói bụi trong thời gian này. Nếu vết thương chưa lành, tuyệt đối không sử dụng kem chống nắng lên vùng da vừa nặn mụn.
5. Cách ngăn ngừa mụn bọc tái phát trên da
5.1. Vệ sinh da mặt đúng cách
Rửa mặt hai lần mỗi ngày để làm sạch bụi bẩn, tế bào chết và dầu thừa trên da. Hãy sử dụng sữa rửa mặt có khả năng tẩy tế bào chết như Sữa Rửa Mặt Tẩy Tế Bào Chết Giảm Tắc Nghẽn Lỗ Chân Lông Obagi để da mặt sạch sâu và thông thoáng lỗ chân lông. Tránh chà xát mạnh hoặc sử dụng các vật liệu thô như khăn lau cứng, xơ mướp, bọt biển cứng. Sau khi rửa, nhẹ nhàng thấm khô da bằng khăn sạch để giữ làn da luôn mềm mại và khỏe mạnh.
5.2. Dưỡng ẩm đầy đủ
Các sản phẩm trị mụn thường chứa thành phần khiến da dễ bị khô. Vì vậy, việc dưỡng ẩm đầy đủ là rất quan trọng để giảm tình trạng khô ráp và ngăn ngừa bong tróc. Bạn nên lựa chọn các loại serum hoặc kem dưỡng có khả năng cấp nước sâu và khóa ẩm lâu dài để đạt hiệu quả tốt nhất. Obagi gợi ý hai sản phẩm nổi bật giúp bạn chăm sóc da tối ưu: Kem dưỡng ẩm Obagi Hydrate Facial Moisturizer, mang lại độ ẩm suốt 8 giờ và Serum Vitamin B3 Obagi Daily Hydro-Drops, giúp cấp ẩm tức thì và làm dịu da hiệu quả.
Hình 3: Dưỡng ẩm đầy đủ ngăn ngừa mụn bọc tái phát
5.3. Hạn chế sử dụng mỹ phẩm
Khi bị mụn, hạn chế dùng phấn nền, phấn phủ, hoặc phấn má hồng. Nếu cần trang điểm, hãy chọn sản phẩm không chứa dầu và có nhãn “không gây mụn”. Tẩy trang và rửa mặt sạch sẽ vào cuối ngày.
5.4. Tránh chạm tay vào mặt
Hạn chế chạm tay vào mặt hoặc nặn mụn, vì điều này có thể làm lây lan vi khuẩn và gây kích ứng, nhiễm trùng, hoặc để lại sẹo.
5.5. Tránh ánh nắng mặt trời
Tia UV từ ánh sáng mặt trời có thể làm tăng tình trạng viêm và sắc tố sau viêm. Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và sử dụng kem chống nắng phổ rộng với SPF cao từ 30+ trở lên nhằm cung cấp khả năng bảo vệ chống lại cả tia UVA và UVB cộng.
5.6. Chế độ dinh dưỡng phù hợp
Tránh đồ ăn nhanh, thực phẩm nhiều dầu mỡ và sữa. Bổ sung nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt để giúp làn da khỏe mạnh.
Tư liệu tham khảo:
Watson, K. (2022, August 17). Popping a Pimple: Should You or Shouldn’t You? Healthline. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/should-you-pop-a-pimple
